Uniwersytet Medyczny w Lublinie

Skład Zespołu

Główny badacz

prof. dr hab. Tomasz Plech

Członkowie zespołu badawczego

dr Anna Makuch-Kocka

dr Kinga Paruch-Nosek

dr Przemysław Niziński

mgr Karolina Szalast

Opis prowadzonych badań

Badania prowadzone przez Zespół koncentrują się wokół tematyki projektowania, syntezy i badań przedklinicznych nowych, drobnocząsteczkowych kandydatów na leki dedykowanych do terapii chorób nowotworowych oraz neurodegeneracyjnych. W badaniach wykorzystywane są komórkowe i zwierzęce modele tych chorób. Dodatkowo, prowadzona jest kompleksowa ocena właściwości ADME-Tox testowanych substancji (ocena przenikania przez błony biologiczne, ocena toksyczności komórkowej, genotoksyczności, aktywności hemolitycznej, wpływu na układy enzymatyczne CYP). Dla substancji o wysokim potencjale terapeutycznym opracowujemy układy dostarczania bazujące na nośnikach polimerowych.

Zespół dysponuje zapleczem niezbędnym do prowadzenia syntez substancji czynnych, bogatą kolekcją linii komórkowych pozwalającą na wielokierunkową ocenę ich aktywności, jak również doświadczenie w prowadzeniu badań na zwierzętach.

W badaniach na liniach komórkowych stosujemy zarówno hodowle 2D, jak i pozwalające na lepsze odwzorowanie warunków fizjologicznych – hodowle 3D (sferoidy), również w kokulturach. Na potrzeby realizowanych projektów stosowane są różne techniki oznaczania żywotności i proliferacji komórek, barwienia fluorescencyjne, techniki immunoenzymatyczne ELISA, immunoblotting, elektroforeza w żelu agarozowym i poliakrylamidowym, cytometria przepływowa, badania inhibicji enzymów. Badania na zwierzętach (gryzonie, rybki Danio rerio) prowadzone są w Ośrodku Medycyny Doświadczalnej (OMD) Uniwersytetu Medycznego w Lublinie.

Słowa kluczowe

choroby cywilizacyjne, neurodegeneracja, padaczka, choroby nowotworowe, projektowanie leków, badania przedkliniczne, modele komórkowe, modele zwierzęce

Dorobek głównego badacza

prof. dr hab. Tomasz Plech -  absolwent Wydziału Farmaceutycznego Uniwersytetu Medycznego w Lublinie. Stopień doktora uzyskał w 2012 roku, habilitował się w 2015, a tytuł profesora nauk medycznych i nauk o zdrowiu został mu nadany 4 lipca 2022 roku. Absolwent studiów podyplomowych z zakresu zarządzania projektami badawczymi i pracami rozwojowymi. W pracy naukowej zajmuje się głównie projektowaniem i badaniami przedklinicznymi nowych kandydatów na leki. Twórca lub współtwórca 30 patentów dotyczących medycznego zastosowania nowych substancji farmakologicznie czynnych. Kierownik, wykonawca lub opiekun naukowy  licznych projektów finansowanych przez Narodowe Centrum Nauki, Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Narodową Agencję Wymiany Akademickiej. Dwukrotny laureat nagrody Ministra Zdrowia (2012, 2013), Stypendium Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego dla wybitnych młodych naukowców (2015-2018) oraz wielokrotny laureat nagród JM Rektora za osiągnięcia naukowe i aplikowanie o zewnętrzne źródła finansowania działalności B+R. Pełnił funkcję członka zespołów eksperckich przy Narodowym Centrum Nauki, oceniających projekty w ramach konkursów Opus, Preludium, Miniatura, Sheng. Ekspert Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej ds. oceny wniosków w programie im. Bekkera oraz w programie im. Iwanowskiej. Ekspert Komisji Europejskiej ds. oceny projektów naukowych. Powołany przez łotewskie Ministerstwo Nauki (Latvian Council of Science) jako ekspert ds. oceny wniosków badawczych. Członek zespołu przy Ministrze Zdrowia ds. oceny wniosków o stypendia ministra właściwego do spraw zdrowia dla studentów. Przewodniczący Rady Naukowej Kolegium Nauk o Zdrowiu w latach 2019 – 2022, przewodniczący Rady ds. Stopni Naukowych w dyscyplinie nauki o zdrowiu w kadencji 2023 – 2027, członek uczelnianego Zespołu Naukowego ds. Wsparcia Przygotowania Wniosków Grantowych. W 2023 roku powołany w skład Komisji Bioetycznej działającej przy Uniwersytecie Medycznym w Lublinie Kierownik Zakładu Farmakologii oraz Katedry Farmakologii i Biologii.

Dorobek naukowy obejmuje 30 patentów, 105 artykułów naukowych o łącznej punktacji IF=346 pkt.

Wybrane publikacje

Kaproń B, Czarnomysy R, Radomska D, Bielawski K, Plech T. Thiosemicarbazide Derivatives Targeting Human TopoIIα and IDO-1 as Small-Molecule Drug Candidates for Breast Cancer Treatment. Int J Mol Sci 2023, 24, 5812. https://doi.org/10.3390/ijms24065812

Kaproń B, Płazińska A, Płaziński W, Plech T. Identification of the first-in-class dual inhibitors of human DNA topoisomerase IIα and indoleamine-2,3-dioxygenase 1 (IDO 1) with strong anticancer properties. J Enzyme Inhib Med Chem 2023, 38, 192-202. https://doi.org/10.1080/14756366.2022.2140420

Paruch K, Kaproń B, Łuszczki JJ, Paneth A, Plech T. Effect of Linker Elongation on the VGSC Affinity and Anticonvulsant Activity among 4-Alkyl-5-aryl-1,2,4-triazole-3-thione Derivatives. Molecules 2023, 28, 5287. https://doi.org/10.3390/molecules28135287

Makuch-Kocka A, Andres-Mach M, Zagaja M, Śmiech A, Pizoń M, Flieger J, Cielecka-Piontek J, Plech T. Effect of Chronic Administration of 5-(3-chlorophenyl)-4-Hexyl-2,4 -Dihydro-3H-1,2,4-Triazole-3-Thione (TP-315) – A New Anticonvulsant Drug Candidate – On Living Organisms. Int J Mol Sci 2021, 22, 3358. https://doi.org/10.3390/ijms22073358

Kaproń B, Łuszczki JJ, Siwek A, Karcz T, Nowak G, Zagaja M, Andres-Mach M, Stasiłowicz A, Cielecka-Piontek J, Kocki J, Plech T. Preclinical evaluation of 1,2,4-triazole-based compounds targeting voltage-gated sodium channels (VGSCs) as promising anticonvulsant drug candidates. Bioorg Chem 2020, 94, 103355. https://doi.org/10.1016/j.bioorg.2019.103355

Kaproń B, Czarnomysy R, Wysokiński M, Andrys R, Musilek K, Angeli A, Supuran CT, Plech T. 1,2,4-Triazole-based anticonvulsant agents with additional ROS scavenging activity are effective in a model of pharmacoresistant epilepsy. J Enzyme Inhib Med Chem 2020, 35, 993-1002. https://doi.org/10.1080/14756366.2020.1748026

Kaproń B, Łuszczki JJ, Płazińska A, Siwek A, Karcz T, Gryboś A, Nowak G, Makuch-Kocka A, Walczak K, Langner E, Szalast K, Marciniak S, Paczkowska M, Cielecka-Piontek J, Ciesla LM, Plech T. Development of the 1,2,4-triazole-based anticonvulsant drug candidates acting on the voltage-gated sodium channels. Insights from in-vivo, in-vitro, and in-silico studies. Eur J Pharm Sci 2019, 129, 42-57. https://doi.org/10.1016/j.ejps.2018.12.018

Projekty badawcze

W trakcie realizacji:
 

NCN PRELUDIUM BIS „Neuroprotekcyjne właściwości kompleksów inkluzyjnych ß-cyklodekstryn z pochodnymi 1,2,4-triazolu”, 2022/47/O/NZ7/00155

Grant Innowacyjny „Neuroprotective potential of novel 1,2,4-triazole-based sodium channel blockers”

DS.544 „Bazujące na cyklodekstrynach układy dostarczania substancji czynnych o działaniu neuroprotekcyjnym”

Zakończone:
 

NCN Preludium „Ocena efektów przewlekłego podawania nowego kandydata na lek przeciwpadaczkowy”, 2018/31/N/NZ7/02867

NCN Preludium „Nowe inhibitory ludzkiej topoizomerazy II o działaniu przeciwnowotworowym”, 2018/29/N/NZ7/01726

NCN Sonata „Badania nad przeciwdrgawkową aktywnością 4-alkilo-5-arylowych pochodnych 1,2,4-triazolo-3-tionu”, 2013/11/D/NZ7/01170

MNiSW (Iuventus Plus), „Badania nad przeciwbakteryjną aktywnością i mechanizmem działania nowych pochodnych cyprofloksacyny“; IP2014037473

Aktualnie prowadzone doktoraty

Neuroprotekcyjne właściwości kompleksów inkluzyjnych ß-cyklodekstryn z pochodnymi 1,2,4-triazolu

Dyscyplina

Nauki o zdrowiu, Nauki farmaceutyczne

Zdefiniowany kierunek badawczy zgodnie ze Strategią Rozwoju Nauki na UM 2023-2027

(Nauki o Zdrowiu) Zachowania zdrowotne, czynniki ryzyka i profilaktyka chorób oraz promocja zdrowia, optymalizacja diagnostyki, opieki nad pacjentem i rehabilitacji.

1. Opracowanie nowych strategii terapeutycznych, bazujących na substancjach syntetycznych oraz składnikach pochodzenia naturalnego, w profilaktyce i leczeniu chorób cywilizacyjnych.

(Nauki farmaceutyczne)  Poszukiwanie substancji leczniczych.

2. Synteza związków organicznych oraz poszukiwania substancji aktywnych pochodzenia naturalnego. Analiza struktur chemicznych w kontekście aktywności biologicznej i potencjału leczniczego.

3. Badania przedkliniczne. Ocena toksykologiczna oraz badania aktywności farmakologicznej związków naturalnych i syntetycznych oraz biomateriałów, w tym m. in. a) badania behawioralne, b) badania farmakokinetyczno-farmakodynamiczne, c) badania dostępności biologicznej.