Uniwersytet Medyczny w Lublinie

Skład Zespołu

Główny badacz

Prof. dr hab. n. farm. Grażyna Biała

Członkowie zespołu badawczego

Dr hab. n. farm. Marta Kruk-Słomka, profesor uczelni; Dr n. farm. Jolanta Orzelska-Górka, profesor uczelni; Dr n. farm. Karolina Grabowska

Opis prowadzonych badań

Zespół prowadzi badania obejmujące tematykę związaną z chorobami neuropsychiatrycznymi i screeningiem farmakologiczno-toksykologicznym nowych związków pochodzenia roślinnego i syntetycznego (o strukturze beta-adrenolityków i ligandy receptorów serotoninowych), w różnych testach i modelach doświadczalnych, z użyciem gryzoni i ryb Danio rerio. Stosowane testy i modele behawioralne to między innymi modele stresu pourazowego (PTSD), uzależnienia od substancji psychoaktywnych, w tym dopalaczy, łącznie ze schematem „binge” podawania tych związków, zwierzęce modele schizofrenii (modelowanie objawów psychotycznych, negatywnych i kognitywnych), model chronicznego łagodnego stresu.

Badania prowadzone są przy użyciu różnych testów behawioralnych, przykładowo: i) testy kognitywne jak labirynty otwarte, test biernego unikania i rozpoznawania nowego obiektu, ii) testy oceniające aktywność spontaniczną i koordynację ruchową, iii) oceny interakcji społecznych, iv) testy oceniające nocycepcję, v) testy oceniające zachowania lękowe, vi) testy do oceny działań nagradzających (warunkowanej preferencji miejsca, sensytyzacji), vii) testy oceniające zachowania depresyjne (test wymuszonego pływania), viii) pomiar ciepłoty ciała.

Prace doświadczalne Zespołu ukierunkowane są także na ocenę udziału różnych układów neuroprzekaźnikowych w efektach działania substancji psychoaktywnych, głównie
– pośrednie i bezpośrednie zaangażowanie układu endokannabinoidowego z użyciem ligandów receptorów dwóch głównych podtypów receptorów – CB1 i CB2 oraz inhibitorów enzymów rozkładających endokannabinoidy, w patogenezie i farmakoterapii chorób neurodegeneracyjnych, szczególnie choroby Alzheimera oraz schizofrenii.

We współpracy z jednostkami zewnętrznymi (uczelnianymi i spoza UM, krajowymi i zagranicznymi) realizowane są syntezy nowych pochodnych. izolowanie związków czynnych z roślin oraz badania biochemiczne i molekularne (w tym powinowactwo i aktywność wewnętrzna do różnych receptorów) w celu uzupełnienia badań behawioralnych.

Słowa kluczowe

farmakoterapia, schizofrenia, AD, PTSD, screening farmakologiczny, testy i modele zwierzęce

Dorobek głównego badacza

Prof. dr hab. n. farm. Grażyna Biała

• od 2015 kierownik Katedry i Zakładu Farmakologii z Farmakodynamiką;
• 2012-2021 – Prodziekan, od 2021 – Dziekan Wydziału Farmaceutycznego
• Dorobek naukowy (stan na dzień 15.09.2023) Autorka 402 artykułów (157 oryginalnych) i patentu, if=314 (5311 pkt MNiSW), cytowania prac – 3900 (index h= 29),
• Członek towarzystw naukowych, w tym Komitetu Nauk Fizjologicznych i Farmakologicznych PAN, Zarządu Lubelskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Farmaceutycznego, Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Farmakologicznego Polish Neuroscience Society, Sekcji Farmaceutycznej PAN oraz Komisji Nauk Medycznych Oddział PAN w Lublinie,
• Członek Kolegiów Redakcyjnych czasopism zagranicznych, w tym Neurochemical Research i Molecules,
• wielokrotnie nagradzana, m.in. Brązowym i Srebrnym Krzyżem Zasługi, trzykrotnie nagrodami naukowymi Ministra Zdrowia, prestiżową nagrodą naukową im. Jędrzeja Śniadeckiego V Wydziału Nauk Medycznych PAN, Medalem Uniwersytetu Medycznego w Lublinie za przysporzenie dobrego imienia Uczelni oraz wybitny wkład w rozwój naukowy; miejsce na liście TOP 2% w rankingu World’s TOP 2% Scientists zawierających nazwiska badaczy, których publikacje są najczęściej cytowane organizowanego przez Uniwersytet Stanforda, USA za lata 2020 i 2021 oraz miejsce na liście najczęściej cytowanych naukowców w rankingu cytowań Elsevier za 2021,
• Promotorka 11 rozpraw doktorskich i 57 prac magisterskich (jedna w języku francuskim),
• Kierownik i wykonawca projektów finansowanych ze źródeł zewnętrznych (NCN Opus) i projektów unijnych, oraz kierownik międzynarodowego grantu naukowego polsko-francuskiego Polonium i międzynarodowego grantu z Funduszy Wyszehradzkich.
• 1991-2010 liczne staże naukowe (granty Narodowego Instytutu Zdrowia i Badań Medycznych i Ministerstwa Szkolnictwa Wyższego Francji) oraz staże na uczelniach europejskich w ramach programu Erasmus+ (m.in. Uniwersytety w Granadzie, Sewilli, Rzymie, Paryżu, Atenach, Lizbonie, Madrycie, Santiago de Compostella.
• Ekspertka NCN, NCBiR, OPI, NAWA, ABM, PKA.

Dyscyplina

Zdefiniowany kierunek badawczy zgodnie ze Strategią Rozwoju Nauki na UM 2023-2027

Nauki farmaceutyczne – VII.
7 Poszukiwanie nowych substancji leczniczych w obszarze badań przedklinicznych w ocenie toksyczności i aktywności farmakologicznej związków naturalnych i syntetycznych.