Uniwersytet Medyczny w Lublinie / Nauka / Grupy Badawcze / Zespół badawczy w zakresie implantologii stomatologicznej

Zespół badawczy w zakresie implantologii stomatologicznej

Skład Zespołu

Główny badacz

Prof. zw. Dr hab. n.med. Mansur Rahnama

Dr n. med. Michał Łobacz

Członek zespołu badawczego

Opis prowadzonych badań

Implanty zębowe są sprawdzoną metodą leczenia stomatologicznego, mającą na celu zastąpienie brakujących zębów w różnych sytuacjach klinicznych. Podano, że odsetek skuteczności zabiegu implantacji po 16 latach wynosi 82,9%. Pod warunkiem starannego rozpatrzenia wskazań, obecności anatomicznych i ogólnoustrojowych czynników ograniczających wszczepianie implantów wydaje się przedstawiać bezpieczną opcję leczenia. Niemniej jednak w ostatnich dekadach pojawiało się coraz więcej dowodów występowania stanów zapalnych tkanek okołowszczepowych, stanowiących jedne z najczęstszych powikłań dotykających zarówno tkanki miękkie, jak i twarde i mogących powodować utratę implantu. Dlatego współczesne koncepcje rehabilitacji stomatologicznej winny zawierać strategie zapobiegania i leczenia periimplantitis.

Analogicznie do zapaleń dziąseł i przyzębia, dotykających tkanki otaczające zęby naturalne, zapalenia i uszkodzenia tkanek miękkich i twardych otaczających implanty stomatologiczne określa się jako mucositis i periimplantitis. Tym samym granica między tymi stanami jest często płynna i niecałkowicie wyrażona klinicznie.

Mucositis oznacza odwracalny proces zapalny tkanek miękkich otaczających implant o etiologii bakteryjnej, z zaczerwienieniem, obrzękiem i krwawieniem przy badaniu sondą. Są to typowe objawy, lecz nie zawsze wyraźnie widoczne. Ponadto krwawienie przy zgłębnikowaniu (bleeding on probing, BOP) może stanowić marker choroby tkanek okołowszczepowych, wciąż jednak brak wystarczających dowodów na jego wartość prognostyczną.

W odróżnieniu od mucositis, periimplantitis jest procesem postępującym i nieodwracalnym, dotyczącym tkanek miękkich i twardych otaczających implant, któremu towarzyszą resorpcja kości, zmniejszona osteointegracja, pogłębianie się kieszonek dziąsłowych i ropienie. Krwawienie przy badaniu, utrata kości i głębokie kieszonki dziąsłowe mogą mieć inne powody niż zapalenie, np. zbyt głębokie usytuowanie implantu. Ponadto na stan tkanek miękkich i twardych otaczających implant wpływać mogą: rodzaj i kształt implantu, rodzaj i materiał łącznika, rodzaj i materiał nadbudowy protetycznej.

Odróżnienia periimplantitis od innych procesów zapalnych okołozębowych nie można przeprowadzić w oparciu o oznaczanie w ślinie markerów, takich jak: osteokalcyna, winianooporna kwaśna fosfataza (TRAP), białko Dickkopf-1 (DKK-1), osteoprotegeryna (OPG) i katepsyna K (CatK).

Odnośnie występowania schorzeń o typie mucositis i periimplantitis zaleźć można rozległą bazę publikacji, podających częstości tak rozbieżne, jak 5% i 63,4%. Ten ogromny zakres wynika głównie z różnych schematów prac badawczych oraz z różnych rozmiarów populacji z odmiennymi profilami ryzyka i profilami statystycznymi.

Zitzmann i wsp. oszacowali częstość rozwoju periimplantitis u pacjentów z zapaleniami przyzębia w wywiadzie jako prawie sześciokrotnie większą niż u pacjentów bez przebytych stanów zapalnych przyzębia. Po 10 latach objawy procesu zapalnego występowały wokół 10-50% implantów. W oparciu o Konsensus z VI Europejskich Warsztatów Periodontologicznych Lindhe i Meyle donieśli, iż częstość mucositis sięga 80%, zaś periimplantitis od 28% do 56%.

Wielu badaczy upatruje się przyczyn zapalenia okołowszczepowego w infekcji bakteryjnej.

Jednym z najnowszych sposobów badania mikroorganizmów jest zastosowanie metod metagenomicznych.

Metagenom to pula DNA organizmów zamieszkujących dane środowisko. Analiza metagenomu danego środkowiska pozwala na dokładniejszą analizę społeczności mikroorganizmów zamieszkujących dany habitat oraz odkrycie genów z DNA organizmów niehodowalnych w warunkach laboratoryjnych.

Metodą dającą nieograniczony wgląd w informację genetyczną, w postaci genomów, transkryptomów czy epigenomów dowolnych organizmów jest technologia sekwencjonowania NGS (ang. Next-Generation Sequencing), która stała się uniwersalnym i niezastąpionym narzędziem biologii molekularnej.

NGS, czyli technologia Sekwencjonowania Nowej Generacji wysokoprzepustowe. Pozwala analizować wybrane regiony genomu, całe egzomy, a nawet całe genomy w jednym eksperymencie. Metody NGS opierają się o równoległe, masowe sekwencjonowanie od kilku tysięcy do kilkuset milionów różnych matryc tzw. bibliotek. Najpierw sekwencjonowany materiał jest losowo fragmentowany, ligowany z uniwersalnymi adaptorami i odpowiednio rozcieńczany. Każda z finalnych matryc powstaje po amplifikacji klonalnej od pojedynczej cząsteczki poprzez PCR na matrycy 1 cząsteczki a nie mieszaninie różnych wiec jest zawsze homogenna.

Słowa kluczowe

implantology, peri-implantitis, dental implants, oral surgery

Dorobek głównego badacza

Prof. zw. dr hab. n. med. Mansur Rahnama

od 2010 roku kieruje Katedrą i Zakładem Chirurgii Stomatologicznej. W 2014 roku otrzymał nominację profesorską od Prezydenta RP Bronisława Komorowskiego. Od 2018 roku pełni funkcję prezesa Polskiego Towarzystwa Chirurgii Stomatologicznej i Szczękowo-Twarzowej. W swojej karierze naukowej Profesor Rahnama prowadził liczne zajęcia i wykłady, organizował międzynarodowe sympozja naukowo-szkoleniowe, a także pełnił funkcje w różnych radach naukowych i komisjach. Od 2014 roku jest Konsultantem Krajowym w dziedzinie chirurgii stomatologicznej. W 2015 roku został członkiem Polskiej Komisji Akredytacyjnej oraz przedstawicielem Ministra Zdrowia w Radzie Naukowej Instytutu Medycyny Wsi w Lublinie. Profesor Rahnama zdobył liczne odznaczenia, w tym Złoty Krzyż Zasługi (2018), Medal 700-lecia Lublina (2019), Medal Komisji Edukacji Narodowej (2020) i Złoty Medal za Długoletnią Służbę (2021). Od 2019 roku jest członkiem Rady Doskonałości Naukowej oraz Przewodniczącym Rady ds. Stopni Naukowych na Uniwersytecie Medycznym w Lublinie. W 2020 roku został członkiem Zespołu doradczego ds. chorób cywilizacyjnych i zdrowia publicznego Agencji Badań Medycznych. W 2022 roku mianowano go Pełnomocnikiem Rektora ds. Uniwersyteckiego Centrum Stomatologii, a w lutym 2023 roku został członkiem Izby Nauk Medycznych Akademii Kopernikańskiej. W marcu 2023 roku został powołany do Rady Naukowej Państwowego Instytutu Medycznego MSWiA.

Dorobek naukowy (stan na kwiecień 2023 r.) obejmuje 283 publikacje o łącznej punktacji IF = 239,355 (Indeks Hirscha = 9) i 202 streszczenia zjazdowe.