Idea utworzenia Zakładu Medycyny Jamy Ustnej na Uniwersytecie Medycznym w Lublinie zrodziła się na gruncie potrzeb poprawy leczenia pacjentów ze złożonymi problemami medycznymi, w szczególności osób z protezami zastawkowymi serca, chorobami autoimmunologicznymi, obniżoną odpornością spowodowaną chemioterapią i radioterapią, pacjentów z wielochorobowością i wielolekowością.
Spotykana obecnie różnorodność oraz złożoność problemów medycznych pacjentów stawia lekarzom stomatologom coraz wyższe wymagania nie tylko w zakresie umiejętności wykonania samej usługi medycznej, lecz także zapewnienia bezpieczeństwa przeprowadzanych zabiegów. Znajomość problematyki internistycznej i nauk biomedycznych przez lekarzy dentystów jest warunkiem niezbędnym w leczeniu pacjentów ze złożonymi problemami medycznymi. Niezwykle istotnym aspektem w tym postępowaniu jest także umiejętność współpracy ze specjalistami wielu dyscyplin medycznych, w tym z lekarzem rodzinnym. Medycyna oparta na dowodach rozszerzyła swój obszar o lekarza medycyny jamy ustnej, który aktywnie uczestniczy w rozpoznawaniu i leczeniu chorób jamy ustnej i chorób układowych.
Medycyna jamy ustnej (Oral Medicine) jest nową specjalnością w ramach stomatologii, która zapewnia opiekę nad stanem zdrowia jamy ustnej pacjentów obciążonych chorobami ogólnymi, a także diagnozę i leczenie zmian, dolegliwości oraz stanów chorobowych występujących w okolicy szczękowo-twarzowej. Jest to dziedzina, która z jednej strony wymaga rozszerzonej wiedzy z wszystkich obszarów stomatologii, a z drugiej jest platformą współpracy z przedstawicielami wielu innych dyscyplin medycznych. Coraz powszechniej nazywana jest medycyną jamy ustnej i szczękowo-twarzową (Oral & Maxillofacial Medicine).
Początki Zakładu sięgają 2010 roku, kiedy to na Uniwersytecie Medycznym w Lublinie została utworzona Samodzielna Pracownia Medycyny Jamy Ustnej, która jako niezależna jednostka kliniczna rozpoczęła swoją działalność w Stomatologicznym Centrum Klinicznym (SCK) w Lublinie przy ul. Karmelickiej 7. Kolejnym ważnym etapem w historii Jednostki było wprowadzenie zmian organizacyjnych w strukturze I Wydziału Lekarskiego z Oddziałem Stomatologicznym, które umożliwiły wyłączenie Samodzielnej Pracowni Medycyny Jamy Ustnej ze struktury Katedry Periodontologii oraz przyznanie statusu Zakładu. Ostatecznie, Zakład Medycyny Jamy Ustnej rozpoczął swoją działalność w 2014 roku. Pełniącym obowiązki kierownika Zakładu została mianowana dotychczasowa kierownik Samodzielnej Pracowni Medycyny Jamy Ustnej dr n. med. Beata Petkowicz. Połączenie jednostek Wojewódzkiej Przychodni Stomatologicznej SP ZOZ ze Stomatologicznym Centrum Klinicznym UM w Lublinie w roku 2014 stworzyło nowe możliwości rozwoju dla Zakładu Medycyny Jamy Ustnej, jego nową siedzibą stał się budynek przy ulicy Lubartowskiej 58.
Rok 2020 przyniósł wiele zmian zarówno dla Zakładu, jak i dla samej medycyny jamy ustnej. Dnia 2 marca 2020 r. kierownikiem jednostki zostaje mianowana prof. dr hab. n. med. Renata Chałas. Tego samego dnia American Dental Association uznało „Oral Medicine” za kolejną oficjalną specjalizację stomatologiczną, stawiając ją na równi z innymi specjalizacjami, takimi jak endodoncja, periodontologia, stomatologia dziecięca czy chirurgia stomatologiczna.
Kolejną zmianą było przeniesienie lokalizacji Zakładu we wrześniu 2020 r. do nowoczesnego gmachu Uniwersyteckiego Centrum Stomatologii przy ul. Witolda Chodźki 6 w Lublinie.
Ważnym etapem w historii jednostki było powstanie w 2022 roku Katedry i Zakładu Medycyny Jamy Ustnej w strukturze organizacyjnej Wydziału Lekarsko-Dentystycznego, której kierowanie kontynuuje prof. dr hab. n. med. Renata Chałas, specjalista stomatologii zachowawczej i periodontologii.
Opracowany w Katedrze i Zakładzie program dydaktyczny w kształceniu przed- i podyplomowym ma charakter interdyscyplinarny. Zajęcia dydaktyczne prowadzą specjaliści z zakresu: chirurgii stomatologicznej, periodontologii, stomatologii zachowawczej z endodoncją, stomatologii wieku rozwojowego, którzy posiadają bogate doświadczenie praktyczne wynikające z wieloletniej pracy zawodowej. W Katedrze i Zakładzie Medycyny Jamy Ustnej prowadzony jest program kształcenia dla studentów kierunku lekarsko dentystycznego na III, IV i V roku oraz na kierunku higiena stomatologiczna Program dydaktyczny zapewnienia uzyskanie niezbędnej wiedzy teoretycznej i praktycznej z zakresu programowego Medycyny Jamy Ustnej. Studenci rozszerzają swoją wiedzę z medycyny, diagnostyki laboratoryjnej, patologii jamy ustnej, onkologii jamy ustnej, bólów twarzoczaszki, farmakologii, stomatologicznej opieki geriatrycznej jak również z udzielania pomocy medycznej w warunkach leczenia stomatologicznego. Na podstawie tej filozofii kształcenia, student uzyskuje możliwość zintegrowania i syntezy zdobytej wiedzy klinicznej z naukami podstawowymi oraz stosowania tych informacji w diagnostyce i leczeniu.
Misję Zakładu realizujemy poprzez nauczanie studentów i lekarzy, prowadzenie badań naukowych, ciągłe podnoszenie kwalifikacji zawodowych pracowników, organizowanie konferencji naukowych i akcji profilaktycznych. Z uwagi na nadchodzące coraz większe potrzeby oraz wymagania pacjentów w leczeniu schorzeń jamy ustnej po terapiach onkologicznych, specjaliści Katedry i Zakładu coraz częściej są włączani do zespołu uczestniczącego w postępowaniu diagnostyczno-terapeutycznym.
